Automatisch verkrijgen van gezamenlijk gezag na erkenning

Vanaf 1 januari 2023 krijgen ouders die een kind erkennen, automatisch het gezamenlijk gezag. In dit artikel bespreek ik wanneer gezamenlijk gezag automatisch wordt gegeven en welke uitzonderingen daarop mogelijk zijn.

Op dit moment hebben ongehuwde ouders niet automatisch het gezamenlijk gezag als het kind wordt erkend. Wanneer de moeder van het kind ten tijde van de geboorte gehuwd is of geregistreerd partner dan worden zij en haar partner automatisch juridisch ouder en zijn zij belast met het gezamenlijk gezag. De moeder die niet is getrouwd en geen geregistreerd partnerschap heeft ten tijde van de geboorte krijgt het eenhoofdig gezag. Naast de erkenning van het kind is in dat geval voor het gezamenlijk gezag nog een aparte handeling vereist.

Vanaf 1 januari 2023 verandert dit. Wanneer de moeder van het kind ten tijde van de geboorte niet is getrouwd en geen geregistreerd partnerschap heeft dan krijgt niet alleen zij maar ook haar partner die erkent, automatisch het gezag. Erkenning kan worden geregeld bij de gemeente, zowel voor als na de geboorte van het kind. Gedachte achter deze wet is dat deze situatie beter aansluit bij de huidige verschillende samenlevingsvormen.

Er zijn ook een aantal uitzonderingen geformuleerd. In die gevallen oefenen de moeder en de persoon die het kind erkend alsnog geen gezamenlijk gezag uit. Dit is het geval wanneer er een voogd is benoemd, er geen voorziening voor het gezag is (bijvoorbeeld in geval de moeder minderjarig is ten tijde van de geboorte van het kind), wanneer moeder het gezag al met een ander dan de ouder uitoefent (bijvoorbeeld wanneer zij dus wel is gehuwd), en de erkenner het gezag over het kind eerder heeft uitgeoefend.

Daarnaast is het mogelijk dat ouders bij het erkennen van het kind een gezamenlijke verklaring afgeven waarin zij verklaren dat moeder alleen het gezag zal uitoefenen na de erkenning. Ook zal er niet automatisch gezamenlijk gezag ontstaan wanneer de rechtbank vervangende toestemming voor de erkenning geeft.

Verder zijn de regels niet van toepassing op een erkenning die heeft plaatsgevonden voor 1 januari 2023. In die gevallen heeft de moeder derhalve nog eenhoofdig gezag tenzij beide ouders bij de rechtbank aangeven in te stemmen met gezamenlijk gezag.

Kortom in veel gevallen zal er automatisch gezamenlijk gezag ontstaan na erkenning maar lang niet in alle gevallen.