Wat houdt de nieuwe Omgevingswet in?

Op 1 januari 2024 lijkt het dan echt te gebeuren, invoering van de nieuwe Omgevingswet. Deze wet heeft als doel om alle wet- en regelgeving over bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur te bundelen in één wet en de regelgeving daarmee te vereenvoudigen. Gaat de Omgevingswet deze ambitie waarmaken?

De Omgevingswet bundelt 26 wetten over de fysieke leefomgeving tot één nieuwe wet. Doel van de Omgevingwet is om het stelsel eenvoudiger en daarmee gebruiksvriendelijker te maken. Ook zou het de besluitvorming van projecten moeten versnellen en verbeteren. 

Uitgangspunt van de Omgevingswet is dat de gemeente in beginsel de taken en bevoegdheid heeft om te beslissen, tenzij het onderwerp centraal door provincie of overheid is geregeld. Ook is het de bedoeling dat de participatie van burgers en ondernemers bij de ontwikkeling van de leefomgeving te vergroten. De wet voorziet bijvoorbeeld in een verplichting om betrokkenen bij een project te informeren.

Onderdeel van de nieuwe Omgevingswet is het Omgevingsplan. Dit vervangt alle huidige bestemmingsplannen en heeft de omgevingskaart als uitgangspunt, daar waar de oude bestemmingsplannen de regels als uitgangspunt hebben. Het Omgevingsplan gaat er van uit dat er meer open normen worden gehanteerd waar de gemeente zelf invulling aan kan geven. Het idee is dat er met de burger meegedacht gaat worden. Er moet een integrale afweging gemaakt worden waarbij alle onderwerpen zoals milieu, natuur, beleid, water etc worden meegewogen. Op die manier zou de wet meer toekomstbestendig zijn omdat zij mee kan veranderen met de veranderende maatschappij.

BW Advocaten maakt zich zorgen over de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid in de nieuwe Omgevingswet. Wanneer de toestemming van de gemeente afhankelijk wordt gemaakt van de enkele afweging van de betreffende behandelend gemeenteambtenaar ligt willekeur op de loer. Ook wordt het voor de gemeente zeer lastig handhaven wanneer er enkel open normen worden geformuleerd. Er kan immers ook niet meer eenvoudig worden vastgesteld wanneer iemand wel aan de regels voldoet. Niemand is gebaat bij de onzekerheid en onduidelijkheid die open normen met zich meebrengen. De kans is ons inziens dan ook groot dat er vaker de juridische arena wordt opgezocht om te bepalen wat er met de regels in de Omgevingswet en het Omgevingsplan wordt bedoeld.